Cé go bhfuil freagracht faoi leith tugtha ag an Rialtas don Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta i leith na Gaeilge agus na Gaeltachta, tá freagracht ina réimse cúraim féin ar na Ranna Stáit uile agus ar gach eagraíocht phoiblí i gcomhthéacs Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003, atá á chur i bhfeidhm go céimiúil. Tugtar tacaíocht don Ghaeilge go príomha trí:

a An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta, Foras na Gaeilge, Údarás na Gaeltachta agus Bord na Leabhar Gaeilge. An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta. Is í an Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta an Roinn Stáit atá freagrach as úsáid na Gaeilge a mhéadú ar fud na tíre agus as cothú agus láidriú na Gaeilge mar phríomhtheanga ag teaghlaigh agus ag pobal na Gaeltachta. Déantar é seo trí fhorbairt pholasaí Stáit agus trí réimse leathan scéimeanna a thugann tacaíocht phraiticiúil. Foras na Gaeilge Is áisinteacht de chuid na Comhlachta Feidhmithe Thuaidh/Theas, An Foras Teanga í Foras na Gaeilge, a bhfuil freagracht uirthi an Ghaeilge a chur chun cinn ar fud oileán na hÉireann. Bunaíodh An Foras Teanga, faoi réir Chomhaontú Aoine an Chéasta i 1999,chun an Ghaeilge agus an Ultais a chur chun cinn. Údarás na Gaeltachta Bunaíodh Údarás na Gaeltachta i 1980 mar ghníomhaireacht fhorbartha réigiúnach don Ghaeltacht. Tá Údarás na Gaeltachta luaite le ról forbartha eacnamaíochta, is é sin, poist inmharthana a chruthú agus infheistíocht a mhealladh go dtí na réigiúin Ghaeltachta chomh maith le tacaíocht a thabhairt do ghníomhaíochtaí forbartha pobail, cultúrtha agus teanga, i bpáirtíocht le pobail agus le heagraíochtaí áitiúla. Bord na Leabhar Gaeilge Is í aidhm Bhord na Leabhar Gaeilge ná tacú le scríbhneoirí agus foilsitheoirí chun ábhar léitheoireachta i nGaeilge a chur ar fáil don phobal.

b Oideachas An Roinn Oideachais & Eolaíochta. Tá an Roinn Oideachais agus Eolaíochta freagrach as forbairt polasaí, as pleanáil, as soláthar, as dearbhú cáilíochta agus as measúnú ag gach leibhéal oideachais. Múintear an Ghaeilge mar ábhar riachtanach do gach dalta i mbunscoileanna agus i scoileanna dara leibhéal, ach amháin nuair a thugtar díolúine do dhaltaí ar bhonn mhíchumas foghlama nó toisc go raibh siad ag staidéar thar lear roimhe sin. Cuirtear léann na Gaeilge chun cinn trí churaclam náisiúnta agus tacaítear leis trí Threoirlínte do Mhúinteoirí agus trí oiliúint inseirbhíse do mhúinteoirí. Is féidir le daltaí sa tsraith shóisearach agus shinsearach clár a leanúint ag trí leibhéal - Bunleibhéal, Gnáthleibhéal nó Ardleibhéal, agus leanann na daltaí i gclár na hArdteistiméireachta Feidhmí clár i nGaeilge Chumarsáideach. Tá gréasán de bhunscoileanna agus de scoileanna dara leibhéal Gaeilge (Gaelscoileanna) ann freisin, chomh maith le scoileanna Gaeilge i gceantair Ghaeltachta. Cuirtear réimse cúrsaí ar fáil ag an tríú leibhéal freisin a mhúintear trí mheán na Gaeilge. Lena chois seo, tá ról faoi leith ag an earnáil tríú leibhéal i soláthar oiliúint réamhsheirbhíse d'ábhair mhúinteora d'fhonn iad a inniúlú le múineadh i mbunscoileanna agus i scoileanna dara leibhéal. Tacaíonn an Roinn le gníomhaíochtaí óige chomh maith a chuirtear ar fáil trí mheán na Gaeilge i bhfoirm deontais i gcabhair ar bhonn bliantúil d'eagraíochtaí óige deonacha Gaeilge m.sh. Feachtas agus Ógras. An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta Bunaíodh An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta in 2002 faoi fhorálacha Alt 31 den Acht Oideachais 1998. I measc a cuid feidhmeanna tá (i) pleanáil agus comhordú sholáthar téacsleabhar agus áiseanna teagaisc trí mheán na Gaeilge, (ii) comhairliú faoin oideachas a chur chun cinn trí mheán na Gaeilge i scoileanna i gcoitinne agus i scoileanna Gaeilge, (iii) soláthar seirbhísí tacaíochta do scoileanna lán-Ghaeilge agus (iv) taighde a dhéanamh. Tá eolaire cuimsitheach d'ábhar acmhainne atá ar fáil anois chun tacú le múineadh agus le foghlaim trí mheán na Gaeilge ar láithréan gréasáin na Comhairle.

c An Chreatlach Reachtaíochta. An Bunreacht Tá seasamh na Gaeilge leagtha amach in Airteagal 8 de Bhunreacht na hÉireann, áit a ndeirtear "Os í an Ghaeilge an teanga náisiúnta is í an phríomhtheanga oifigiúil í". Aithnítear an Béarla mar "theanga oifigiúil eile" san Airteagal céanna. Tá breis agus 50 píosa reachtaíochta a chuimsíonn gnéithe agus ábhair éagsúla le forálacha faoi leith luaite iontu a bhfuil mar chuspóir acu tacú leis an nGaeilge agus lena stádas mar theanga. Seo a leanas cur síos ginearálta ar an reachtaíocht is déanaí a bhfuil tábhacht faoi leith bainteach leis. Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 Is é an tAcht seo an chéad phíosa reachtaíochta ina leagtar síos próiseas reachtúil chun a chinntiú go gcuirfear soláthar sásúil de sheirbhísí poiblí i nGaeilge ar fáil don phobal. Úsáidfear an tAcht chun feabhas suntasach céimiúil a bhaint amach, thar tréimhse, ar leibhéal na seirbhísí trí Ghaeilge a chuirfidh an Stát ar fáil. De thoradh an Achta sin a bunaíodh Oifig an Choimisinéara Teanga chun cearta an phobail faoin Acht a chosaint. An Coimisinéir Teanga Is iad na príomhchúraimí atá ar An gCoimisinéir Teanga ná monatóireacht a dhéanamh ar an mbealach a bhfuil forálacha Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 á gcomhlíonadh ag comhlachtaí poiblí. Tá ar an gCoimisinéir Teanga gearáin a fhiosrú agus tá dualgas air freisin comhairle a chur ar fáil don phobal maidir lena gcearta teanga agus comhairle a chur ar na comhlachtaí poiblí maidir lena ndualgais faoin Acht. An tAcht Oideachais 1998 Chomh maith le hAlt 31 den Acht faoinar bunaíodh an Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta (féach ar chlé) tá tagairtí tábhachtacha eile san Acht don Ghaeilge. Deirtear ann mar shampla go mbeidh ar gach éinne a mbeidh baint acu leis an Acht a chur i ngníomh aird a bheith acu ar: "cuidiú le baint amach cuspóirí agus polasaithe náisiúnta i ndáil le leathadh an dátheangachais i sochaí na hÉireann agus go háirithe go mbainfí úsáid níos mó as an nGaeilge ar scoil agus sa phobal" agus "cuidiú leis an nGaeilge a choinneáil mar phríomhtheanga an phobail sna limistéir Ghaeltachta". An tAcht um Pleanáil agus Forbairt 2000 Tá forálacha éagsúla san Acht um Pleanáil agus Forbairt 2000 a thugann aghaidh ar riachtanais theangeolaíochta na Gaeltachta. An tAcht Airí agus Rúnaithe (Leasú) 1956 Tugann an tAcht seo cumhacht don Rialtas ceantair ina labhraítear an Ghaeilge go forleathan a aithint mar cheantair Ghaeltachta d'fhonn úsáid na Gaeilge mar theanga labhartha a chaomhnú agus a leathnú. An tAcht um Chomhaontú na Breataine-na hÉireann 1999 Is é an tAcht seo an reachtaíocht faoinar bunaíodh an Foras Teanga. (féach thuas). An tAcht Craolacháin 2001 Faoin Acht Craolacháin tá dualgas ar an gcraoltóir náisiúnta RTÉ réimse leathan clár a chur ar fáil trí Ghaeilge.

d Na Meáin Meáin Chraolta (RTÉ agus TG4) Bhunaigh an Stát stáisiún teilifíse Gaeilge i 1996 - TG4. Cuireann an stáisiún réimse leathan clár ar fáil i nGaeilge agus tá fás leanúnach ar a lucht féachana ó bunaíodh an tseirbhís. Tá RTÉ Raidió na Gaeltachta ar an aer ó 1972. Tugann sí seirbhís ní amháin do mhuintir na Gaeltachta ach do phobal na Gaeilge go náisiúnta. Chomh maith leis an dá stáisiún sin, bíonn Gaeilge le cloisteáil ar RTÉ (Raidió agus Teilifís) agus ar go leor de na stáisiúin tráchtála agus pobail ar fud na tíre. Nuachtáin agus tréimhseacháin (Lá; Foinse) Maidir leis na meáin chlóbhuailte, seoladh an chéad nuachtán laethúil Gaeilge, Lá, i mí Aibreáin na bliana 2003 agus bíonn an nuachtán seachtainiúil Gaeilge, Foinse ar fáil gach Satharn. Chomh maith leis sin foilsítear tréimhseacháin ar nós an tUltach, Saol agus Comhar. Tá trí cholún i nGaeilge san Irish Times in aghaidh na seachtaine. An tIdirlíon agus TE (Beo) (Gaelport ) Cuireann suímh idirlín ar nós Beo agus Gaelport eolas agus siamsaíocht ar fáil do lucht labhartha na Gaeilge agus cothaíonn siad nasc níos láidre idir cainteoirí Gaeilge, bíodh siad i Maigh Eo nó i Melbourne.

e Na Príomh- eagraíochtaí Deonacha Gaeilge Tá ról lárnach ag na heagraíochtaí deonacha Gaeilge i gcur chun cinn na Gaeilge. I measc na n-eagraíochtaí sin tá Conradh na Gaeilge, Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge, Gael-Linn, Coláiste na bhFiann, Glór na nGael agus Comhluadar. Eagraíocht Conradh na Gaeilge - An Ghaeilge a chur chun cinn i ngach réimse Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge - Bá agus tacaíocht don Ghaeilge mar bheotheanga agus cumas inti a neartú agus a bhuanú Gael-Linn - Fondúireacht a shaothraíonn don Ghaeilge sna réimsí cultúra agus gnó Coláiste na bhFiann - Clubanna chun deis a thabhairt dá mbaill am saor a chaitheamh go tairbheach trí Ghaeilge Glór na nGael - Comórtas náisiúnta le forbairt agus caomhnú teanga mar spriocanna lárnacha Comhluadar - Tacaíocht a thabhairt do thuismitheoirí a gcuid páistí a thogáil le Gaeilge. An Taibhdhearc - Amharclann náisiúnta na Gaeilge An tOireachtas - Na healaíona dúchais trí mheán na Gaeilge a cheiliúradh An Cumann Scoildrámaíochta - Cur chun cinn na scoildrámaíochta i nGaeilge Gaelscoileanna - Eagraíocht chomhordaithe na scoileanna lán-Ghaeilge Eagraíocht na Scáthghrúpa agus grúpa tacaíochta do Scoileanna Gaeltachta scoileanna Gaeltachta Ógras Eagraíocht Óige Gaeilge atá bainteach le Conradh na Gaeilge Feachtas - Campaí samhraidh agus gníomhaíochtaí eile a eagrú do dhaoine óga trí mheán na Gaeilge Concos - Over 25,000 students attend Irish Colleges every Summer Tá eagrais eile a dhíríonn isteach níos mó ar ghnéithe den chultúr Gaelach ná ar an teanga féin, ar nós an Cumann Lúthchleas Gael agus Comhaltas Ceoltóirí Éireann. Tá ról an-tábhachtach ag na heagrais seo de bharr go bhfuil ar a gcumas an teanga a chur chun cinn mar chuid den phríomhról atá acu.