An figiúr eile ar fiú suntas a thabhairt dhó i dTábla 3 isea an daonra mór 'Gaeltachta' atá ina gcónaí i gCathair na Gaillimhe. Tá an daonra i nGaeltacht Cathair na Gaillimhe níos mó anois ná an daonra i nGaeltachtaí na Mumhan ar fad le chéile. Tá 13,737 duine (3 bhl. +) á áireamh sa Ghaeltacht i gCathair na Gaillimhe i gcomparáid le 13,675 idir Gaeltachtaí Phort Láirge, Ciarraí agus Corcaí le chéile. Tá an cuma ar an scéal go mbeidh níos mó daoine i gCathair na Gaillimhe i dteideal vótaí a chaitheamh i dtoghchán Údarás na Gaeltachta sa bhliain 2010 ná mar atá i nGaeltacht Chonamara Theas, an ceantar Gaeltachta is mó agus is láidre sa tír.

Bheadh sé sin go breá dá mbeadh aon chuma ar an scéal go mbíonn Gaeilge á úsáid i gCnoc na Cathrach agus i dTír Oileáin níos forleithne ná mar a bhíonn i gceantar ar bith eile sa gcathair. Is léir nár cheart go mbeadh sé á áirithint mar cheantar Gaeltachta, gan ach 4.2% in ann a rá go núsáideann siad an Ghaeilge ar bhonn laethúil taobh amuigh den scoil. Níl ach 3% de na gasúir san aoisghrúpa réamhscoilíochta i nGaeltacht na cathrach ag úsáid na Gaeilge go laethúil taobh amuigh den córas scoilíochta, in ainneoin deontais tithíochta a bheith ar fáil do theaghlaigh a bhfuil Gaeilge acu sa gcuid sin den cathair. Agus sin ráite, dá dhonacht an scéal i nGaeltacht Chathair na Gaillimhe, tá a fhios againn ón anailís a deineadh ar Daonáireamh 2002, go bhfuil an scéal níos measa i go leor ceantracha Gaeltachta eile: an ceantar thart ar Bhaile an Chláir i gContae na Gaillimhe, Béal a' Mhuirthid i Maigheo, Ailt an Chorráin i nDún na nGall agus cuid mhaith de Ghaeltacht Uíbh Ráthach i gCiarraí.

Aoisghrúpaí Éagsúla:

Le sciorradh teanga a aithint breathnaítear go hiondúil ar na difríochtaí idir na aoisghrúpaí éagsúla ó thaobh úsáid teanga. Nuair a bhíonn teanga ag dul i léig i measc an phobail, bíonn sciar níos airde ag úsáid na teanga sna aoisghrúpaí is sine.

I gcás na Gaeltachta tá sé le tabhairt faoi deara gur ar fágáil na scoile a tharlaíonn an titim mhór sa % a maíonn Gaeilge a bheith acu: bhí Gaeilge ag 88% den aoisghrúpa idir 10 -14 bhl.; ag 82% den aoisghrúpa idir 15-19 bhl. agus ag 64% den aoisghrúpa 20-24 bhl. d'aois. Tarlaíonn an titim céanna ar fud na tíre, mar a léiríodh san anailís an tseachtain seo caite. Tosnaíonn an céatadán ag ardú aríst dona aoisghrúpaí ó lár na dtríochaidí ar aghaidh. Is fianaise doshéanta é seo go bhfuil sciorradh teanga ag tarlú sna Gaeltachtaí ag an sean dream ná ag an dream meánaosta agus ag na aoisghrúpaí meánaosta ná mar atá ag daoine sna ficheadaí.

Níl an titim chomh suntasach sa gcéatadán a deireann go n-úsáideann siad Gaeilge go laethúil taobh amuigh den córas scoile: bhí Gaeilge á úsáid go laethúil taobh amuigh den scoil ag 22% den aoisghrúpa idir 10 -14 bhl.; ag 21% den aoisghrúpa idir 15-19 bhl. agus ag 17.5% san aoisghrúpa idir 20-24 bhl. i gcomparáid le 32.5% dona daoine atá 65 bhliain d'aois nó os a cinn. Tá an cuma ar an scéal, sa gcuid is mó dena ceantracha Gaeltachta, go bhfuil níos mó déagóirí ag Gaeilgeoireacht taobh amuigh den córas scoile ná mar atá daoine fásta sna ficheadaí, nó b'fhéidir gur brionglóidíocht a dtuismitheoirí atá ann agus na foirmeacha á líonadh isteach.