Mar a socraíodh ar 80% de na tithe a choinneal do chainteoirí Ghaeilge

 

Altanna le Trevor Ó Clochartaigh Cath na Gaeltachta (31/1/2008) Neartú na Gaeltachta (17/1/2008) An moladh is suntasaÌ a rinneadar n· go mbeadh coinnÌollacha teanga i bhfeidhm i bhforbairtÌ tithÌochta de dh· theach nÛ nÌos mÛ taobh istigh de theorainn an GTPS, nÛ an ceantar Gaeltachta at· i bhfoisceacht fiche mÌle nÛ mar sin de Ghaillimh. Bheadh na srianta i bhfeidhm go ceann c˙ig bliana dÈag agus d· mbeadh duine ag iarraidh teach a dhÌol taobh istigh den achar sin ama, bheadh air È a dhÌol le Gaeilgeoir. Altanna eile The 'View from the Hills' is not so clear! (8/1/2008) Plean an Spidéil - Zónáil Tithíochta déanta ar Thalamh Killanin ag an gComhairle Chontae (6/1/2008)

Bhí Donncha Ó hÉallaithe i láthair ag an gcruinniú de Chomhairle Chontae na Gaillimhe ar an Luan seo caite, 26 Samhain ag a leasaíodh an Dréachtphlean  do Ghaeltacht na Gaillimhe. Faoin leasú a deineadh ar an bplean beidh 80% ar a laghad dena tithe in aon scéim tithíochta a thógfar sa cheantar Ghaeltachta ó Na Forbacha chomh fada siar leis An Cheathrú Rua. Ní hamháin sin ach tá sé molta srianta a chur ar thithe singil chomh maith sa gceantar Ghaeltachta taobh thiar den Coirib.

 

Iontas agus áthas, a bhí orm a chloisteáil go raibh faoin gComhairle Chontae a shocrú go mbeadh 80% de na tithe in aon fhorbairt tithíochta óna Forbacha siar chomh fada leis an gCeathrú Rua coinnithe do Ghaeilgeoirí líofa. 75% a bhí molta agam féin don Spidéal.  Mhol Roinn na Gaeltachta 80% agus b'shin an coibhneas ar ghlac na Comhairleoirí leis ar an Luan seo caite, gan éinne ag cur ina aghaidh. Ní hamháin sin ach socraíodh chomh maith go mbeadh srian ar an 20% eile sna scéimeanna, i bhfábhar daoine áitiúla nó daoine atá ag obair i bpost seasmhach san áit nó do dhaoine le Gaeilge a bheadh ag iarraidh tíocht chun cónaithe sa Ghaeltacht.

Dá dtógfadh duine "scéim cúig theach thiar againne, seans go n-eagrófaí féile lena cheiliúradh" Comhairleoir Seosamh Ó Cuaig

 

Bhí mé i láthair tráthnóna Luain seo caite nuair a ghlac an Chomhairle Chontae leis an coibhneas 80%.  Mhínigh Seán Ó Tuairisg (FF) go raibh go leor ama caite ag Comhairleoirí Chonamara ag plé na ceiste agus go raibh siad aontaithe ar gach rud ach an tréimhse ama ar cheart srian a bheith ar thithe aonair sa nGaeltacht taobh thiar den Chorrib faoin clásal "Neartú Gaeltachta". Mhol an forbróir ó Bhaile Uí Chonghaile, Josie Conneely (FF) go mba cheart an 15 bhliain  a laghdú go 7 mbliana.  Seo é an poinnte a bhí aige: cén fáth a mbeadh an srian 15 bhliain á chur i bhfeidhm ar theach aonair in áiteacha i nGaeltacht Chonamara ar "English speaking areas" iad, ar nós An Caiseal agus Inis Ní, nuair nach raibh a leithéid de shrian ar cheantracha laga Ghaeltachta taobh thoir de Ghaillimh, ina bhfuil an Béarla in uachtar, ar nós Baile an Chláir. Chuidigh a chomhleacaí Séamas Walshe (FF) ó Uachtar Ard leis ach chinn sé orthu aon tacaíocht eile a fháil ó chomhairleoirí  Chonamara. Chuaigh Séamas Breathnach síos ar a ghlún ag impí ar Chonnie Ní Fhatharta (FF) tacaíocht a thabhairt don leasú. Bhí píosa breá cainte déanta ag Connie inar thug sí le fios go raibh sí glan in aghaidh "coinníoll teanga" a bheidh leagaithe ar theach aonair ar aon chaoi, cuma cén tréimhse ama a bheadh an srian i bhfeidhm.  Ar ndóigh ní coinníoll teanga a bhí anseo ach coinníoll a thabharfadh tús áite do dhaoine áitiúla, nó daoine ag obair go háitiúl, nó daoine ag filleadh ón imirce nó daoine le Gaeilge ag iarraidh bogadh isteach san áit.

 

Mhínigh Seosamh Ó Cuaig go bhféadfaí teach a dhíol taobh istigh den tréimhse 15 bhliain le duine as na aicmí a bhí luaite sa pholasaí "Neartú Gaeltachta". Ar ndóigh ní bheadh an coibhneas 80% á chur i bhfeidhm ar scéimeanna sna ceantair siar ina bhfuil brú ar an  bpobal de bharr titim sa daonra. Dá dtógfadh duine "scéim cúig theach thiar againne, seans go n-eagrófaí féile lena cheiliúradh", dúirt sé.

 

Is i nGaeilge amháin a bhí bundoiciméad an Dréachtphlean curtha ar fáil ag an Rannóg Pleanála. Seachas aighneachtaí i mBéarla ón Fóram Pobail Iorras Aithneach agus ó Chomharchumann Forbartha Árann Teo. is i nGaeilge a bhí na haighneachtaí a chuir na heagraíochtaí Gaeltachta isteach agus is i nGaeilge a reachtáileadh an díospóireacht faoi na moltaí a d'eascair as na haighneachtaí: na cluasáin á gcaitheamh ag na daoine ar theastaigh aistriúchán comhuaineach uatha agus iad ag éisteacht le Séamas Breathnach, Seosamh Ó Cuaig, Seán Ó Tuairisg, Connie Ní Fhatharta agus fear Orán Mór Jim Cuddy (P.D) ag usáid na Gaeilge lena bpoinntí a dhéanamh. 

 

Bhí nithe spéisiúla le rá ag an gComhairleoir Seán Kyne (FG) ó Mhaigh Chuilinn le linn na díospóireachta. D'admhaigh sé nach raibh Gaeilge líofa aige, cé gur as an nGaeltacht dhó. "I come from an English speaking family and went to an English speaking school and I am not proficient in Irish." Mhol sé go mba cheart go mbeadh Gaelscoil i sráidbhaile Maigh Chuilinn, sa gcaoi is go mbeadh oideachas trí Ghaeilge ar fáil sa gceantar "and people should be encouraged to send their children to it." Bhí moladh fiúntach eile aige le tacú leis an nGaeilge i nGaeltachtaí laga: ceantracha a zónáil i Maigh Chuilinn agus i mBearna le haghaidh scéimeanna tithíochta, a bheadh teoranta do theaghlaigh ina mbeadh duine amháin ar a laghad de na tuismitheoirí ina chainteoir líofa Ghaeilge.

 

Maidir leis fad an tréimhse ama, a mbeadh tithe faoi shrian ag an gclásal "Neartú Gaeltachta" dúirt sé an méid seo go neamhbhalbh: "the only people who have concerns about enurement clauses are people who are speculating."

 

Ba léir go raibh go leor ama caite ag na comhairleoirí ag plé ceist na Gaeilge ó mhaidin le oifigigh an Chomhairle Chontae agus sa deire ba é an ceathrú dréacht den polasaí nua lonnaíochta don Ghaeltacht a cuireadh os comhair an Chomhairle Chontae tráthnóna Dé Luain. 

 

Cuirfear an Dréachtphlean don Ghaeltacht, mar atá sé leasaithe ag na Comhairleoirí Chontae, os comhair an phobail arís roimh an Nollaig agus tabharfar tréimhse roinnt seachtainí do dhaoine nó do eagraíochtaí a ndearcadh a léiriú i leith na leasaithe atá déanta.  Mí na Márta seo chugainn tiocfaidh sé os comhair na gComhairleoirí aríst. Má glactar leis an uair sin, ba chóir go mbeadh sé níos éasca cead pleanála a fháil le teach aonair a dhéanamh i gceantar ar bith sa Ghaeltacht má bhaineann tú le aon cheann dena aicmí daoine seo a leanas: daoine dúchasacha ó Ghaeltacht Chonamara, daoine atá ag obair nó ag cur fostaíocht ar fáil san áit, daoine le Gaeilge atá ag iarraidh bogadh isteach sa Ghaeltacht, daoine nó a gclann atá ag iarraidh filleadh ón imirce. Ní iontas ar bith gur tugadh Neartú Ghaeltachta ar an bpolasaí nua lonnaíochta seo.

Críoch

Foinse 2/12/2007